به گزارش تحریریه، در آستانه دور هفتم مذاکرات هسته ای، دولت بایدن رویکردی مغایر با دولت قبلی آمریکا در مواجهه با ایران و برجام در پیش گرفته است. تکاپوی کاخ سفید برای دستیابی به مواضعی مشترک با ستون شرقی برجام در این روزها آشکارا به چشم می خورد اگر چه بین اهداف و مطالبات چین و روسیه با طرف غربی تفاوت های چشمگیری وجود دارد.

«رابرت مالی» نماینده آمریکا در امور ایران شامگاه یکشنبه ۳۰ آبان ماه در پیامی توییتری به تماس تلفنی اخیر خود با معاونان وزرای خارجه روسیه و چین درباره برنامه جامع اقدام مشترک اشاره کرد و نوشت: همان طور که در تلکنفرانسی که با حضور «ژائوژو ما» (معاون وزیر خارجه چین) و «سرگئی ریابکوف» (معاون وزیر خارجه روسیه) برگزار شد، ما باید با هم کار کنیم تا به طور مشترک راه‌حل دیپلماتیک موفق از طریق پایبندی متقابل به برجام را به پیش ببریم.

تیم بایدن مواجهه ناکام دولت ترامپ با ایران و شکست مفتضحانه واشنگتن در شورای امنیت را به چشم خود دیده است همانند نشستی که از ۱۵ عضو دائم و غیردائم شورای امنیت تنها کشور ذره ای جمهوری دومینیکن در کنار «مایک پمپئو» وزیر خارجه ترامپ ایستاد و دیگر کشورها از جمله بازیگران اروپایی به قطعنامه ضدایرانی ترامپ رای ممتنع دادند و چین و روسیه نیز آن را وتو کردند.

همین تجربه تلخ، دولت بایدن را به نتیجه رسانده که بدون همراهی پکن و مسکو نمی توان در شورای امنیت سازمان ملل و حتی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی تهران را زیر فشار گذاشت.

از نگاه آمریکای بایدن، اگر هم در شرایط حساسی مثل صدور قطعنامه علیه ایران، دو کشو روسیه و چین راه خود را از آمریکا جدا کنند اما برای کشاندن تهران پای میز مذاکره هماهنگی با ستون های شرقی برجام ضروری به نظر می رسد.

واکنش انتقادی مقامات روسیه به تکرار واژه «به زودی» که همواره از زبان «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه ایران جاری می شد، نیز مورد توجه غربی ها قرار گرفت. چندی پیش «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در مذاکرات کمیسیون مشترک برجام، مجددا از جمهوری اسلامی درخواست کرد که از «به‌زودی» ابهام‌زدایی و تاریخ دقیق بازگشت به مذاکرات برجام را اعلام کند و توئیت زد: «به زودی. آیا کسی می‌داند معنی عملی آن چیست؟»

اختلاف دیگری که بین ایران و روسیه تا کنون خود را نشان داده به نقطه بازگشت گفت وگوها بازمی گردد؛ نقطه ای که تهران آن را زمان خروج ترامپ از برجام می داند و ستون شرقی توافق و نیز طرف غربی نقطه آغاز مذاکرات را دور ششم می دانند که از ۳۰ خرداد متوقف شده است.

از این رو وقتی امیرعبداللهیان پنجم آبان از به بن‌بست رسیدن شش دوره مذاکرات وین سخن گفت و افزود که «ما نمی‌خواهیم از نقطه بن‌بست مذاکرات وین، وارد گفت‌وگوها شویم؛ ولی در عین حال فرمتی که در وین شکل گرفته را قبول داریم»، اولیانوف تاکید کرد پیش‌نویس‌های مورد توافق در مذاکرات وین تا ماه ژوئن،«محصول تلاش جمعی است و نمی‌توان آن را به سطل زباله انداخت».

نماینده روسیه در مقر سازمان‌های بین‌المللی در وین می‌گوید ایران می‌تواند در مواضع قبلی خود تجدید نظر کند اما باید توضیح بدهد که مشکل پیش‌نویس‌های تهیه شده در شش دور مذاکرات وین چیست.

به رغم اختلاف دیدگاه هایی که بین تهران و مسکو وجود دارد و به شماری از آن ها اشاره شد، ایران و روسیه همواره تلاش کرده اند تا محور ضدغربی خود را در برابر تحریم و زیاده خواهی های آمریکا حفظ کنند. از این رو تحریم های بایدن علیه ایران بارها با واکنش تند مقامات کاخ کرملین و حتی پکن مواجه شده است. آنها تداوم رویکرد خصمانه و تنبیهی کاخ سفید را مانعی در برابر برگزاری مذاکرات و دستیابی به توافق ارزیابی می کنند.

از این رو با نزدیک شدن به مذاکرات دور هفتم که هشتم آذرماه در وین برگزار می شود، شاهد نزدیکی بیشتر محور ایران، روسیه و چین به یکدیگر هستیم. همان گونه که وزارت امور خارجه چین به تازگی در بیانیه‌ای اعلام کرد که روز گذشته (۱۵ نوامبر- ۲۴ آبان ماه)، «ما ژائوژو» معاون وزیر خارجه چین با «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر امور خارجه روسیه و «علی باقری کنی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی یک نشست ویدئویی برگزار کردند و در خصوص برجام به اجماع گسترده دست یافتند.

پایان/